Trong bối cảnh mới, mỗi công dân càng cần phải nâng cao ý thức “tự phản tỉnh” khi tham gia vào cộng đồng mạng. Cùng với tỉnh táo nhận diện mưu đồ thâm độc của các thế lực thù địch, cần phải phân biệt rõ các quan điểm sai trái với những ý kiến phản biện chính đáng, tâm huyết… Muốn vậy, hơn lúc nào hết, chúng ta phải xây dựng, củng cố và phát triển vững mạnh “thế trận lòng dân” bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng.

Lợi dụng các tiện ích của Internet, một số người chỉ vì “háo like, cuồng face”, muốn thỏa mãn “quyền lực ảo” trên mạng xã hội mà đã vô tình hoặc cố ý tiếp tay cho những thủ đoạn công kích, chống phá của các đối tượng xấu. Chính vì thế, xây dựng “thế trận lòng dân” bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng là việc làm hết sức cần thiết, vừa cấp bách, vừa lâu dài.

Nhận diện một số biểu hiện sai trái, lệch chuẩn trên mạng xã hội

Bên cạnh việc tiếp nhận thông tin tích cực từ các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Tiktok, Youtube, Instargram…, qua quan sát thói quen sử dụng Internet của nhiều người, chúng ta không khó để nhận thấy không ít người đã và đang bị mạng xã hội “dẫn dắt” một cách thái quá, dẫn đến sự “tha hóa”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” - thường xuyên có cái nhìn tiêu cực và quy mọi vấn đề, sự kiện, hiện tượng xã hội thành “màu xám”.

Chẳng hạn, mới đây, vụ việc 4 nữ tiếp viên hàng không bị phát hiện và tạm giữ khi vô tình vận chuyển trái phép hơn 11kg ma túy tổng hợp. Sau khi cơ quan điều tra khởi tố vụ án, nhưng chưa khởi tố bị can - cho 4 nữ tiếp viên tại ngoại, ngay sau đó đã xuất hiện không ít những bình luận, “phán xét”, rằng một trong những cô tiếp viên hàng không “có gia thế khủng”, “có tài sản kếch xù”… Vì thế, họ mới được “miễn tội”!?

Thực tế thì sao? Thực tế, sau một tháng 4 nữ tiếp viên được tại ngoại, cơ quan điều tra đã tiến hành bóc gỡ đường dây vận chuyển, bắt 65 đối tượng có liên quan.

Từ ví dụ trên có thể thấy, bất cứ hiện tượng, sự việc nào từ thực tiễn đời sống đều có thể bị lợi dụng, xuyên tạc, bôi nhọ hoặc suy diễn - quy chụp trên không gian mạng.

Mạng xã hội cho phép người dùng được thoải mái bày tỏ chính kiến, quan điểm, thái độ; cùng với đó là tính “ẩn danh”, “bình đẳng” khi sử dụng nút “like”, “bình luận”... Vì không phải chịu trách nhiệm pháp lý hay kỹ thuật khi bày tỏ quan điểm yêu ghét cá nhân, nên nhiều người tha hồ nói - viết - chia sẻ lên mạng xã hội những gì mình thích, những gì mình cho là “hay”, là “đúng”, trong khi không đủ kỹ năng, trình độ để phân tích thông tin, thông điệp mà các thế lực thù địch, phần tử xấu cố tình tạo dựng, lan tỏa.

Do đó, người dùng mạng xã hội nếu không được trang bị kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng để tự xây dựng ý thức “đề kháng”, sẽ rất dễ rơi vào bẫy “tin giả”. Từ đó gây nên những hệ lụy khôn lường, vô hình trung tiếp tay cho các tin giả, tin tiêu cực, gây hoang mang dư luận xã hội.

Quan sát và theo dõi mạng xã hội trong thời gian qua, chúng tôi nhận thấy có những biểu hiện tiêu cực sau:

Một là, thời gian sử dụng mạng xã hội quá nhiều khiến người dùng trở nên mệt mỏi, trầm cảm, xa rời hiện thực đời sống, quên đi đời sống thực với biết bao điều phong phú; chỉ đắm chìm vào số lượng “like”, “comment” trong các bài viết, hình ảnh, video mình đã đưa lên.

Hai là, luôn có thái độ tranh luận, bình luận một cách quá khích, luôn thích bày tỏ chính kiến, quan điểm ở các diễn đàn, các nhóm, các trang cá nhân khác. Luôn cố tỏ ra mình đúng, giỏi, được người khác tán dương; ngộ nhận - tự tạo cho mình một “vị thế”, “quyền lực ảo” trên không gian mạng.

Thứ ba, có những biểu hiện lệch chuẩn văn hóa trên mạng xã hội. Thậm chí có những lĩnh vực không thuộc kiến thức chuyên môn của mình cũng “nhảy vào” bình luận, tranh luận - chủ yếu là những điều được sao chép, cóp nhặt qua Google. Những bình luận xuất phát từ nhận thức lệch chuẩn đã góp phần tạo hiệu ứng và “lèo lái” dư luận theo những định hướng tiêu cực của kẻ xấu. Nguy hiểm hơn, nhiều người còn tiếp tay bằng việc đăng tải các bài viết xuyên tạc, clip cắt ghép với tâm lý, thái độ cực đoan, công kích tôn giáo, văn hóa, đạo đức xã hội và cả hệ thống pháp luật. Xu thế “chửi bới”, hùa theo “bầy đàn”, tấn công, bóc phốt, “chửi lấy sao, lấy số” lấn át dòng thông tin chính thống, chủ lưu, tạo ra bức tranh tiêu cực về tình hình an ninh - kinh tế - xã hội của đất nước. Ở một cấp độ cao hơn, sau khi thể hiện bản thân ở các diễn đàn, trang cá nhân, một số người sử dụng mạng xã hội nổi tiếng còn quay ra tấn công các cơ quan chính quyền bằng nhiều hình thức.

Chính biểu hiện lệch chuẩn văn hóa này dẫn đến những tình trạng như: khi tham gia giao thông bị vi phạm, thay vì xuất trình giấy tờ hợp lệ cho cảnh sát giao thông, một số người ngang nhiên thách thức, quay video với thái độ kẻ cả, dọa nạt; hoặc khi sử dụng dịch vụ hành chính công, thay vì lấy số tích kê chờ đến lượt theo quy định, một số người lại cố tình quay clip để đăng tải lên mạng với những lời lẽ xuyên tạc, bóp méo, bất chấp hậu quả chỉ nhằm mục đích “câu view”.

Thứ tư, rất dễ trở thành người sống “hai mặt”. Ở ngoài đời biểu hiện và sinh hoạt chuẩn mực, nhưng khi lên mạng lập nick ẩn danh, tha hồ “hô mưa, gọi gió” tranh luận, bàn tán từ việc sửa vỉa hè cho đến chủ trương chính sách, đường lối của Đảng và Nhà nước. Việc cộng đồng mạng “tung hô”, “thả like”, “tích cực bình luận” khiến cho người dùng mạng xã hội ẩn danh cảm thấy bản thân “vẻ vang, sang trọng”, cảm thấy mình có “quyền lực”, dần dần khiến họ “tự chuyển biến”.

Thứ năm, từ việc sống không chân thành, một bộ phận sử dụng mạng xã hội là công chức, viên chức, nhà báo, bác sỹ, người của công chúng quên đi vị trí công việc chuyên môn và trách nhiệm nghề nghiệp. Khi thảo luận về chuyên môn hoặc sinh hoạt chi bộ không bày tỏ quan điểm, thái độ và chính kiến, nhưng khi lên mạng lại đánh giá, phán xét, viết những câu chuyện đi ngược với tôn chỉ, quy định, yêu cầu của ngành mình đang công tác.

Thứ sáu, một hiện tượng cá nhân sau khi “nổi danh, nổi tiếng” trên mạng, cũng như không ít diễn viên, người mẫu, ca sĩ đã tranh thủ kiếm tiền bằng việc quảng cáo - chủ yếu là “thổi phồng”, sai sự thật cho các nhãn hàng, sản phẩm. Một số khác lại “chuyên tâm” đăng tải các bài viết, thông tin nhằm mục đích “bóc phốt, “dìm hàng”, công kích, kẻ cả, chê bai các nhãn hàng, cơ sở du lịch, doanh nghiệp… Thực chất, đây là những biểu hiện “tống tiền” các cá nhân và công ty, doanh nghiệp khi thấy họ có “sự cố truyền thông”.

Thứ bảy, lợi dụng những tiện ích vượt trội của Internet, các thế lực thù địch đã xây dựng nhiều trang thông tin có nội dung xấu độc nhằm lôi kéo, kích động, xuyên tạc, bóp méo sự thật để chống phá Đảng, chế độ và Nhà nước ta. Các trang này được thiết kế sử dụng tiếng Việt với nhiều hình thức thông tin với tên bài “nhạy cảm” nhằm thu hút người dân trong nước truy cập, rồi sau đó xen lồng vào các thông tin phản động, chống đối. Thư điện tử (email) là một dạng dịch vụ phổ biến đối với người sử dụng Internet, có hàng tỷ email được truyền đi qua Internet mỗi ngày, vậy nên các đối tượng phản động triệt để lợi dụng danh sách thư điện tử gửi các tài liệu chống đối Đảng, Nhà nước.

Gần đây trên mạng Internet xuất hiện một số trang thông tin điện tử (website) tiếng việt như: website của một số cơ quan thông tin chính thức nước ngoài, website của nhóm người Việt phản động lưu vong ở nước ngoài, website của một số cơ sở dịch vụ công nghệ thông tin và bưu chính viễn thông nước ngoài… Những trang này thường “lập lờ đánh lận con đen” - kết hợp đưa những thông tin chính thức được cơ quan truyền thông công bố rồi “trộn lẫn” với nội dung, hình ảnh xuyên tạc, sai trái, phản động nhằm chống phá Đảng và chế độ. Không ít người sử dụng Internet, mạng xã hội bị “dẫn dụ” và “đánh lừa” bởi những thông tin “thật - giả lẫn lộn” này.

Thứ tám, một số ít người có học hàm, học vị, nhưng chỉ vì bất mãn hoặc có cái nhìn phiến diện nên thường xuyên đăng tải, phát tán trên các trang web cá nhân những lời lẽ gắn mác “trách nhiệm”, “tâm huyết” dưới dạng “thư ngỏ”, “góp ý”, nhưng thực chất là đi ngược lại chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tấn công vào nền tảng tư tưởng của Đảng....

Các luận điệu của thế lực thù địch trên không gian mạng

Nhằm tấn công vào nền tảng tư tưởng của Đảng, các thế lực thù địch thường tập trung vào một số vấn đề sau:

Một là, không ngừng rêu rao những luận điểm xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Cho rằng, chủ nghĩa Mác - Lênin đã lỗi thời, lạc hậu, chỉ phù hợp với thế kỷ XX, chỉ phù hợp với các nước ở châu Âu; rằng, hầu hết các nước ngày nay đã từ bỏ chủ nghĩa Mác - Lênin, chỉ còn một vài nước “ngoan cố” như Trung Quốc, Việt Nam còn “tôn thờ”; rằng “tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ là sự cộng lại giữa học thuyết của Mác và Nho giáo”, “con đường mà Hồ Chí Minh chọn là con đường dân tộc, không phải chủ nghĩa xã hội”; rằng, theo con đường đó sẽ là “sai lầm vô vọng, ảo tưởng”...

Hai là, tập trung công kích vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Họ “lập luận” rằng, sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước là “không cần thiết, là trở ngại lớn của nền dân chủ, Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay can thiệp quá sâu, “lấn sân”, “làm thay” công việc của Quốc hội, Chính phủ...”; rằng, “Đảng chỉ cần thiết khi chưa giành được chính quyền, khi đã có chính quyền Đảng nên trao quyền lại cho Nhân dân, cho bộ máy nhà nước...”; rằng “kinh tế tư nhân không cần Đảng lãnh đạo”, “Đảng và dân tộc là hai thực thể đối lập nhau”... Thực chất những luận điệu này là nhằm hướng tới một thủ đoạn thâm độc, nham hiểm nhằm đối lập Đảng với Nhà nước và Nhân dân, dọn đường cho sự hình thành tư tưởng “đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập” với mục đích vô hiệu hoá vai trò lãnh đạo của Đảng.

Ba là, ráo riết công kích các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt của Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ. Với luận thuyết “đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập”, họ biện hộ rằng “sự lãnh đạo của một đảng duy nhất là mất dân chủ, là độc tài”, thích ứng với nền kinh tế thị trường “đa nguyên” thì không thể “nhất nguyên chính trị”; tình trạng khủng hoảng và đói nghèo, chậm phát triển ở Việt Nam “là hậu quả của chính sách cai trị độc tài của Đảng Cộng sản Việt Nam”... nên “phải xoá bỏ Điều 4 Hiến pháp về quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với cách mạng Việt Nam”.

Để chứng minh chế độ một Đảng lãnh đạo là “sai lầm”, họ cố tình thổi phồng những khuyết điểm, yếu kém trong Đảng, quy kết và coi đó là “cái phổ biến”, là bản chất của Đảng. Trong khi Đảng ta kiên quyết, kiên trì với cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì họ lại xuyên tạc rằng “đó chỉ là những quân tốt thí để giữ thế cờ”; đồng thời tung tin thất thiệt, nói sai sự thật, vu cáo trắng trợn các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước nhằm tạo dư luận xấu, gây nghi ngờ, chia rẽ nội bộ Đảng và hạ thấp uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với quần chúng Nhân dân.

Bốn là, phát tán những thông tin sai trái về nhân sự các cấp; đưa ra những “tài liệu”, bình luận gây hoang mang dư luận; tung ra những “chuyện giật gân” trong sinh hoạt của lãnh đạo, đề cao người này, hạ thấp người kia, kích động, chia rẽ lãnh đạo cấp cao của Đảng, gây nghi ngờ, chia rẽ Nhân dân với Đảng...

Năm là, lợi dụng một số hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành xã hội của chính quyền các cấp để tập trung bôi nhọ, công kích bằng thủ đoạn “đan xen, lồng ghép thật giả”, tạo dựng những “bằng chứng” cho thấy chính quyền “vô tích sự”, thờ ơ, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của người dân, không chăm lo an sinh xã hội...

Xây dựng, phát triển vững chắc “thế trận lòng dân” trên không gian mạng

Tấn công nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng không phải là cách làm mới - đến nay các thế lực thù địch, thành phần phản động mới tiến hành - mà chúng đã “đeo đuổi”, “kiên trì” thực hiện từ hàng chục năm nay, nhưng quyết liệt hơn trong bối cảnh hiện nay. Mưu toan, mục tiêu bao trùm của những đối tượng “ngụy dân chủ” vẫn là nhằm xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, thay đổi mục tiêu và đường lối phát triển đất nước, phủ định định hướng XHCN ở nước ta...

Trong bối cảnh mới, mỗi công dân càng cần phải nâng cao ý thức “tự phản tỉnh” khi tham gia vào cộng đồng mạng. Cùng với tỉnh táo nhận diện mưu đồ thâm độc của các thế lực thù địch, cần phải phân biệt rõ các quan điểm sai trái với những ý kiến phản biện chính đáng, tâm huyết… Muốn vậy, hơn lúc nào hết, chúng ta phải xây dựng, củng cố và phát triển vững mạnh “thế trận lòng dân” bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng. Theo đó, cần quan tâm:

Thứ nhất, cảnh giác và kiên quyết vạch trần những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực, thành phần thù địch, phản động; không để bị động, bất ngờ, hoang mang, dao động trước sự tấn công trên mặt trận chính trị, tư tưởng; bình tĩnh xem xét, phân tích và nhận rõ những vấn đề trọng tâm, trọng điểm mà các thế lực thù địch đang ra sức chống phá. Chủ động có giải pháp đúng đắn để ngăn chặn và vô hiệu hoá mọi thủ đoạn tung tin xuyên tạc trên không gian mạng nhằm tạo ra khả năng “miễn dịch” cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ.

Thứ hai, cần có một “tư lệnh” trong “cuộc chiến thông tin” này. Các cơ quan có trách nhiệm phải làm tốt vai trò phát ngôn, cung cấp thông tin chính thống, chính xác, kịp thời và liên tục. Cần phải có một cơ chế cung cấp thông tin nhanh và chính xác cho báo chí trong nước. Các phương tiện truyền thông trong nước phải đưa thông tin đúng, nhanh nhạy, hấp dẫn, bổ ích để đáp ứng nhu cầu bạn đọc, bởi, khi công chúng được đáp ứng đủ nhu cầu thông tin thì họ không cần phải tìm kiếm ở bên ngoài.

Thứ ba, cán bộ, đảng viên phải nghiêm túc, gương mẫu chấp hành 19 điều đảng viên không được làm, trong đó chú trọng các điều liên quan đến phát ngôn. Đây cũng là vấn đề thời gian qua còn một số cán bộ, đảng viên vi phạm; có những cán bộ, đảng viên chưa nhận thức đúng tính chất nguy hiểm của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; thậm chí có người còn “phụ họa”, vô tình “tiếp tay” cho những quan điểm sai trái, thù địch.

Thứ tư, quan tâm xây dựng, phát triển các hệ giá trị văn hóa Việt Nam thời kỳ mới và tích cực tuyên truyền trên không gian mạng; phải chỉ ra cái căn cốt, tinh hoa của văn hóa là gì. Đây sẽ là những “vũ khí tinh thần” quan trọng giúp “cư dân mạng” củng cố bản lĩnh, ý chí; xác định đúng định hướng, mục tiêu, phương thức và hành động khi chia sẻ, lan tỏa những giá trị tích cực trên Internet. Nhờ đó, sẽ giảm bớt các hiện tượng lệch chuẩn trên mạng xã hội và giúp cho các cá nhân trong xã hội sống tốt, hướng tới chân - thiện - mỹ.

Thứ năm, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để mọi công dân nâng cao hiểu biết, có ý thức chia sẻ, cùng hành động, chủ động loại bỏ những thông tin sai trái, thù địch trên không gian mạng, góp phần củng cố “thế trận lòng dân”, tạo sự tin tưởng, đồng hành và sẻ chia với Đảng và Nhà nước trong quá trình đấu tranh loại bỏ thông tin xấu độc.

Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên phải là “người lính xung kích” trong việc đưa trang mạng xã hội của cá nhân mình thành một kênh thông tin, tuyên truyền thường xuyên, chính thống về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chủ động phân tích, bình luận, chia sẻ các bài viết về những điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, những mô hình mới, cách làm hay trong các phong trào thi đua yêu nước; tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng; giữ vững bản lĩnh chính trị, tính tiên phong, gương mẫu để “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”./.